Πρόκειται για ένα ριζωματοειδές πολυετές φυτό, προέρχεται από την τροπική Νότιο Ασία και το κύριο συστατικό της κιτρινόριζας είναι η κουρκουμίνη. Το μπαχαρικό, προέρχεται από το ρίζωμα του φυτού Curcuma longa, που ανήκει στην οικογένεια των Ζιγγιβεριδων (συγγενής δηλαδή και του τζίντζερ), και είναι ιθαγενές της Νότιο-Ανατολικής Ασίας.
Είναι γνωστό και ως “κρόκος της Ινδίας”, από το πορτοκαλοκίτρινο χρώμα του, που μοιάζει πολύ με αυτό του κρόκου, ενώ λόγω του χαμηλότερου κόστους του, πολλές φορές χρησιμοποιείται αντί για αυτόν, το χρησιμοποιούν επίσης και για να νοθεύουν τη σκόνη του κρόκου.
Πιο σπάνια, μπορεί να το συναντήσετε και σαν τουμερικ, από την αγγλική του ονομασία, Turmeric ή Curcuma domestica (Κουρκούμη η οικιακή).
Είναι ένα φυτό ποώδες, πολυετές, φτάνει σε ύψος περίπου το 1 μέτρο και καλλιεργείται αποκλειστικά στις τροπικές περιοχές, όπου επικρατούν θερμοκρασίες μεταξύ 20 °C και 35 °C και πολλές βροχοπτώσεις. Τα φύλλα του είναι μεγάλα, μακριά και λογχοειδή.
Τα άνθη του είναι συγκεντρωμένα σε ένα μεγάλο τσαμπί που αποτελείται από πολλές “θήκες”, που είναι πράσινες στη βάση τους και λευκές ή βιολετί στις άκρες. Μέσα από αυτές τις “θήκες” ξεπροβάλλουν τα άνθη που είναι μεγάλα και κιτρινωπά.
Η ριζά του είναι κυλινδρική και ριζωματοειδης, διακλαδιζόμενη, χρώματος πορτοκαλοκίτρινου και με έντονο άρωμα. Τα ριζώματα, αφού καθαριστούν, βράζονται για πολλές ώρες, έπειτα ξηραίνονται στον ήλιο ή σε ειδικούς φούρνους και τέλος αλέθονται, οπότε και παίρνουμε μια πορτοκαλοκίτρινη σκόνη, που είναι το γνωστό μας μπαχαρικό.
Η τριμμένη κιτρινόριζα χρησιμοποιείται στις κουζίνες της Νοτίου Ασίας και της Μέσης Ανατολής, ως συστατικό σε μείγματα κάρυ αλλά και ως χρωστική είτε σε διάφορα παρασκευάσματα ή ακόμη και σε υφάσματα.
Πιο διαδεδομένα η κιτρινόριζα είναι ένα από τα βασικά συστατικά της μουστάρδας.
Ως πρόσθετο στα τρόφιμα η κιτρινόριζα χρησιμοποιείται γιατί παρέχει στο τρόφιμο προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία. Η κύρια χώρα παραγωγής του κουρκουμά είναι η Ινδία.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, η μεγαλύτερη παραγωγή σημειώνεται στο κρατίδιο Andhra Pradesh στην Κέντρο-Ανατολική Ινδία. Παραδοσιακά, οι πόλεις Sangli, στο Maharashtra, και Erode, στο Tamil Nadu, θεωρούνται τα μεγαλύτερα κέντρα παραγωγής και διακίνησης παγκοσμίως.
Διάφορα χημικά συστατικά έχουν απομονωθεί από αυτό το μπαχαρικό, όπως είναι οι πολυφαινόλες, τα διτερπένια, οι στερόλες και τα αλκαλοειδή. Το κύριο δραστικό συστατικό του κουρκουμά είναι η κουρκουμίνη, η οποία του προσδίδει το χαρακτηριστικό, βαθύ κίτρινο χρώμα του.
Η κουρκουμίνη έχει γεύση “γήινη”, πικρή, πικάντικη και είναι εξαιρετικά πτητική, ενώ το χρώμα της δεν αλλοιώνεται με τον χρόνο. Ο κουρκουμάς είναι ένα από τα βασικά φάρμακα της παραδοσιακής Ινδικής ιατρικής, της Αγιουρβέδα, και χρησιμοποιείται για να γιατρέψει μια σειρά από παθήσεις και συμπτώματα.
Πολυάριθμα εργαστηριακά πειράματα έδειξαν ότι η κουρκουμίνη μπορεί να έχει δράση αντιοξειδωτική, αντιισχαιμικη, αντιφλεγμονώδη, κατά της αρθρίτιδας ακόμη και αντικαρκινική, επιβραδύνει την εμφάνιση εκφυλιστικών ασθενειών όπως το Αλτσχάιμερ και η σκλήρυνση κατά πλάκας.
- Διαθέτει αντιφλεγμονώδη δράση ανάλογη αυτής της κορτιζόνης
- Προκαλεί υποχώρηση συμπτωμάτων της ρευματοειδούς αρθρίτιδας
- Μειώνει τα επίπεδα χοληστερίνης.
- Εμποδίζει τη συγκόλληση των αιμοπεταλίων (που οδηγεί σε θρόμβους),
- Είναι γνωστή για την αντικαρκινική της δράση.
- Έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες που εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες.
- Προλαμβάνει τη χολολιθίαση, τη σπαστική κολίτιδα και άλλες παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος
- Βοηθά στην καλυτέρευση της πέψης και είναι φιλική με το στομάχι.
- Είναι ευεργετικό σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ καθώς μπορεί να σταματήσει την περαιτέρω ανάπτυξη της ασθένειας αποτρέποντας την συσσώρευση της πρωτεΐνης β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο.
- Έχει ευεργετική δράση στους κακοήθεις όγκους.
- Ανακουφίζει σχεδόν όλες τις αλλεργικές καταστάσεις, είτε του δέρματος (έκζεμα), είτε του αναπνευστικού.
- Μπορεί να μειώσει την πιθανότητα εκδήλωσης διαβήτη, σύμφωνα με έρευνα από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Επιταχύνει την παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας και βοηθά σημαντικά τον μη ινσουλινο-εξαρτώμενο διαβήτη των ενηλίκων, καθώς ελαττώνει τα επίπεδα του σακχάρου του αίματος
- Σταματάει γρήγορα την αιμορραγία και έχει αντισηπτικές ιδιότητες, εάν πασπαλιστεί προσεκτικά πάνω από πληγές. Επιταχύνει τη διαδικασία της επούλωσης
- Φάρμακο εξπρές κατά της καταρροής και του φλέγματος
- Προστατεύει το συκώτι από τις τοξίνες
- Κατά της αναιμίας
- Κατά της διάρροιας
- Χρησιμοποιείται και στην κοσμετολογία για την αντιμετώπιση του αποχρωματισμού του δέρματος και τα σημάδια της ακμής.
Η βιταμίνη D και η κουρκούμη ενδέχεται να βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα να απαλλάξει τον εγκέφαλο από τις πλάκες β-αμυλοειδούς που συνδέονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ, αναφέρουν Αμερικανοί ερευνητές. Η μελέτη των ερευνητών, δημοσιεύθηκε στο Journal of Alzheimer’s Disease
Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Pharmacognosy Magazine με τίτλο «Η κουρκουμίνη εξασθενεί τη νευροτοξική δράση του φθορίου: αποδείξεις in vivo», ενισχύει την υποψία ότι το φθόριο είναι πράγματι μια ουσία που βλάπτει τον εγκέφαλο αποκαλύπτοντας επίσης ότι υπάρχει ένα φυσικό μπαχαρικό που παρέχει προστασία από τις διάφορες επιπτώσεις στην υγεία που οφείλονται σ’ αυτό.
Έγχυμα Κουρκουμά:
Αισθανόμαστε το κρυολόγημα να πλησιάζει ή είμαστε ήδη κρυωμένοι; Σε ένα φλιτζάνι τσαγιού ζεστό νερό, ανακατεύουμε μισό κουταλάκι γλυκού κουρκουμά και ένα κουταλάκι μέλι. Το πίνουμε ζεστό μέχρι και τρεις φορές την ημέρα.
Εξωτερική χρήση:
Ακμή:
Αναμίξετε κουρκουμά με λίγο χυμό λάιμ μέχρι να γίνει μία πάστα, και τρίψτε το πάνω στις δυσχρωμίες του δέρματος ή στα σημάδια της ακμής. Αφήστε το για περίπου 20 λεπτά και ξεπλύνετε με ζεστό νερό. Η περιοχή που θα το απλώσετε ίσως να πάρει μία κίτρινη απόχρωση, η οποία όμως φεύγει με το πλύσιμο. Γι’ αυτό είναι καλύτερα να κάνετε τη θεραπεία αυτή το Σαββατοκύριακο.
Πανάδες:
Η χρήση του, είναι μία από τις πολλές ιδανικές φυσικές θεραπείες των πανάδων. Η τακτική χρήση κρέμας που θα κάνουμε με κουρκούμα, χυμό λεμονιού και πολτοποιημένο αγγούρι βοηθάει στην θεραπεία των πανάδων.
Αναμειγνύουμε κουρκουμά με σησαμέλαιο – ή παίρνουμε ίσες ποσότητες από κουρκουμά και σουσάμι και με την βοήθεια του νερού (καλό θα είναι να είναι αποσταγμένο) κάνουμε μία παχύρρευστη κρέμα και την απλώνουμε στις πανάδες για είκοσι λεπτά. Ξεπλένουμε με χλιαρό νερό.
Χρήσεις στη μαγειρική:
Για να μπορέσουμε να εκμεταλλευτούμε τις ιδιότητες του κουρκουμά, εκτός από την απλή χρήση του σαν μπαχαρικό, μπορούμε να εισάγουμε συστηματικά στην διατροφή μας, μια ποσότητα έως ένα γεμάτο κουταλάκι του καφέ, την ημέρα.
Μπορούμε να το προσθέσουμε στο τέλος του μαγειρέματος σε πολλά παρασκευάσματα, στις σάλτσες, στο γιαούρτι, αλλά και σε ροφήματα.
- Όταν βράζουμε ζυμαρικά ή ρύζι μπορούμε να προσθέσουμε λίγο κουρκουμά στο νερό που βράζουμε.
- Στο μπριάμ ή στα ψητά λαχανικά και πατάτες ταιριάζει καταπληκτικά η γεύση του κουρκουμά.
Είναι σημαντικό επίσης να γνωρίζετε, ότι όταν συνδυάζεται με το μαύρο πιπέρι ή το πράσινο τσάι, αυξάνεται η απορρόφηση του από τον οργανισμό. Επίσης, το ίδιο αποτέλεσμα φέρνει και ο συνδυασμός του με κάποια λιπαρή ουσία, πχ. ελαιόλαδο ή βούτυρο. Σε συνδυασμό με το μαύρο πιπέρι, ανεβάζει την αποτελεσματικότητά του έως 1000 φορές στον άνθρωπο.
Εκτός από την ιατρική του χρήση, ο κουρκουμάς, χρησιμοποιείται και για το χρώμα του. Ως χρωστική σε υφάσματα δεν έχει μεγάλη επιτυχία, γιατί το χρώμα ξεθωριάζει στον ήλιο. Χρησιμοποιείται όμως ευρέως ως χρωστική στα τρόφιμα. Μάλιστα, για μια σειρά από λόγους, έχει τον πρώτο κωδικό στα πρόσθετα τροφίμων, είναι το E100.
Σε αυξημένες δέσεις παρουσιάζει παρενέργειες, γι’ αυτό πρέπει να καταναλώνεται με φειδώ
Η καύση κουρκουμά απομακρύνει τα κουνούπια.
Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή, μοριακή βιολόγος για το medlabnews.gr
odigos-pierias.gr
Ίσως σας ενδιαφέρει...
Το φρούτο που ρυθμίζει σάκχαρο, χοληστερόλη και ανακουφίζει από τη δυσκοιλιότητα
Υγεία
Τα 5 βότανα που ρίχνουν τη χοληστερίνη
Υγεία
Πέντε λόγοι για να τρώμε συχνότερα αυτό το αντιοξειδωτικό λαχανικό
Υγεία
Αλτσχάιμερ: Αυτή η δημοφιλής διατροφή μειώνει κατά 27% τον κίνδυνο, σύμφωνα με έρευνα
Υγεία
Γιατί το παντζάρι είναι διατροφικός θησαυρός
Υγεία
Λίπος στην κοιλιά: Με ποια ροφήματα θα το διώξετε
Υγεία
Γυμναστική: Είστε πρωινός, μεσημεριανός ή βραδινός τύπος; Δείτε τι οφέλη αποκομίζετε
Υγεία
Άνοια: Το εύρημα της μαγνητικής τομογραφίας που ανιχνεύει τον κίνδυνο νόσου 10 χρόνια νωρίτερα
Υγεία